چشم مصنوعی یا پروتز چشم به عنوان جایگزین چشم اصلی از دست رفته بهکار میرود. این پروتزها به طور عمده از موادی مانند پلاستیک سیلیکونی، شیشه و یا رزین ساخته شدهاند و شبیه به چشم طبیعی به نظر میآیند. این پروتزها در اندازهها و رنگهای مختلفی ساخته می شوند تا با چشم طبیعی هماهنگ شوند.
چشم پروتزی چگونه ساخته می شود؟
چشم مصنوعی برای چه افرادی ساخته می شود؟
گاهی اوقات افراد به علت بیماریهای مادرزادی، بعضی از بیماری های اکتسابی و آسیب هایی همچون ضربه یا برخورد اجسام خارجی که ممکن است به حفره چشمی آسیب بزند مجبور به تخلیه چشم میشوند.
تخلیه چشم ممکن است به طور کامل صورت بگیرد یا متناسب با میزان آسیب وارده، بخشی از چشم تخلیه گردد.این امر علاوه بر این که منجر به از دست رفتن بینایی فرد میگردد، ظاهر فردرا نیز تحت شعاع قرار میدهد.
امروزه با توجه به پیشرفت های حاصل شده در زمینه پزشکی و توانبخشی، می توان با استفاده از چشم مصنوعی یا پروتز چشم ظاهر طبیعی فرد را تا حد قابل قبولی بازیابی کرد.
چشم مصنوعی
پس از بهبود زخم ها و التهاب حاصل از جراحی که حدودا بین 4 تا 6 هفته زمان میبرد، فرد می تواند برای دریافت چشم مصنوعی به مرکز ساخت پروتز مانند مرکز تخصصی پروتز دکتر اجرائی مراجعه کند.
انواع چشم مصنوعی
متداول ترین چشم های مصنوعی بر اساس جنس به دو دسته ی چشم های مصنوعی از جنس شیشه و از جنس رزین اکریلیک تقسیم می شوند.
روش های ساخت چشم مصنوعی بصورت ساخت سفارشی و یا پروتز های چشم آماده میباشد.
چشم های مصنوعی سفارشی ساخت(custom made)
اصولی ترین و علمی ترین روش برای ساخت پروتز چشم، بصورت ساخت سفارشی و بر اساس قالب گیری از حفره چشمی می باشد.
مراحل ساخت و دریافت پروتز چشم
جلسه اول پس از معاینه و ارزیابی، قالب گیری از حفره ی چشم تخلیه شده با استفاده از آلژینات(ماده مخصوص قالبگیری پروتز چشم) صورت میگیرد. علاوه بر این اندازه گیری های لازم از چشم مقابل نیز صورت می گیرد.در مرحله ی بعد با تبدیل قالب آلژیناتی به قالب مومی اصلاحات لازم روی آن انجام می شود تا برای مرحله پرو آماده شود.
مرحله پرو پروتز چشم
در مرحله ی پرو قالب مومی در حفره چشم فرد قرار داده می شود و از لحاظ اندازه و فیت بودن بررسی شده و در صورت نیاز اصلاحات لازم انجام می شود و همچنین محل دقیق عنبیه و رنگ آن با توجه به چشم مقابل تعیین می شود.
پس از این مرحله پروتز مومی تبدیل به پروتز آکریلیکی می شود و در حین ساخت پروتز آکریلیکی باید عنبیه و مویرگ ها در محل تعیین شده و طبق رنگ انتخاب شده در مرحله پرو قرار داده شوند.
بعد از اتمام ساخت پروتز آکریلیکی، مرحله نهایی پولیش و صیقل پروتز میباشد تا از آزردگی حفره چشم و ایجاد ترشحات اضافی جلوگیری کند و برای استفاده فرد بعنوان چشم مصنوعی آماده شود.
زمان پولیش چشم مصنوعی
معمولا با توجه به میزان استفاده فرد از پروتز چشم بعد ازحدود 6 ماه نیاز به پولیش مجدد دارد.
چشم های مصنوعی آماده (پیش ساخته)
نوعی دیگر از چشم های مصنوعی بصورت آماده و پیش ساخته موجود هستند. این چشم ها بر اساس شباهت هایی که به چشم مقابل فرد دارند انتخاب شده و به جای چشم از دست رفته جایگزین میشوند. این نوع پروتز چشم معمولا بصورت کامل نمیتوانند ظاهر از دست رفته را جبران کنند و تا حدودی شبیه چشم مقابل هستند.
علاوه براین ممکن است بدین علت که نمیتواند حفره چشم را کامل پر کند باعث جمع شدن بافت حفره چشم شود. این امر میتواند فرد را برای دریافت پروتز های بعدی با مشکل مواجه کند.
بعد از مراجعه به کلینیک پروتز چشم مصنوعی چه مراحلی طی می شود؟
1. مشاوره و اندازهگیری: در این مرحله، پروتزگر با بیمار مشاوره میکند و اطلاعاتی راجع به نیازها و ترجیحات او را جمعآوری میکند. سپس، اندازهگیری دقیق انجام میشود تا پروتز با اندازه و شکل چشم مطابقت داشته باشد.
۲. ساخت مدل اولیه: از اطلاعات جمعآوری شده، مدل اولیهای از پروتز ساخته میشود. این مدل برای بررسی و تصحیح اندازه و شکل استفاده میشود.
۳. ساخت پروتز: پس از تصحیح مدل اولیه، پروتز اصلی با استفاده از مواد مناسب ساخته میشود. این مرحله شامل فرآیندهایی مانند رنگآمیزی و ایجاد جزئیات بصری دقیق میشود.
۴. تنظیم و تنظیمات نهایی: پس از ساخت پروتز، آن را برای بیمار تنظیم و سازگاری نهایی با چشم او انجام میدهند. این شامل تنظیماتی مانند تنظیم قرارگیری و تطبیق رنگ پروتز با چشم طبیعی میشود.
۵. آموزش و مراقبت: در نهایت، بیمار را آموزش میدهند که چگونه پروتز را قرار دهد و از آن مراقبت کند. این شامل تمیز کردن پروتز، نگهداری و احتمالاً تعویض منظم آن است.
نکات مهم در نگهداری و مراقبت از پروتز چشم
بعد از دریافت پروتز چشم :
- پروتز را باید هر روز یا هر دو روز یکبار از حفره چشمی خارج کرده و شستشو و ضدعفونی صورت بگیرد.
- حفره چشمی شستشو داده شود.
- برای جلوگیری از خشکی حفره چشمی می توان از قطره های مخصوص مثل اشک مصنوعی استفاده کرد.
- از افتادن یا ضربه به پروتز جلوگیری شود.
- هر 6 ماه برای پولیش مراجعه شود.
طول عمر یک پروتز چشم چقدر است ؟
عمر پروتز چشم بستگی به میزان استفاده فرد و مراقبت های انجام شده در حین استفاده دارد. بصورت میانگین هر پروتز چشم با در نظر گرفتن اینکه مراقبت های لازم به درستی انجام شده باشد و حفره چشمی فرد دچار تغییرات شدید نشده باشد، حدود 2 تا 4 سال عمر می کند.
پروتز چشم تخلیه شده
پروتز چشم تخلیه شده به یک فرآیندی که در آن یک پروتز یا چشم مصنوعی به جای چشم طبیعی که از بین رفته یا حذف شده است، قرار داده میشود. این فرآیند معمولاً در مواردی مانند آسیبهای جدی به چشم، بیماریهای خاص، یا حتی جراحیهای برداشتن چشم به دلیل بیماری یا آسیب انجام میشود.
پروتز چشم تخلیه شده توسط کلینیک دکتر اجرائی ساخته میشود که به شکل و اندازه چشم طبیعی شباهت دارد. این پروتزها به وسیلهٔ متخصصین که در این حوزه تخصص دارند، ساخته و نصب میشوند تا ظاهر طبیعی و قابل قبولی را برای فرد فراهم کنند.
پروتز چشم تخلیه شده اغلب باعث بهبود ایمنی روانی و اجتماعی فرد میشود، زیرا به او اجازه میدهد تا ظاهر طبیعیتری داشته باشد.
پس از نخلیه چشم (حذف چشم)، اهمیت مراقبتهای پساعملی و توجه به سلامت چشم و سلامت کلی بدن بسیار مهم است. در ادامه، چندین نکته کلیدی را برای مراقبت پساعملی پس از نخلیه چشم بیان میکنم:
- پیگیری مراقبتهای پزشکی: برنامه مراقبتی پساعملی برای هر فرد ممکن است متفاوت باشد. این برنامه ممکن است شامل مراقبتهای دارویی، ضمادی، و مشاورههای پزشکی باشد. مهم است که دستورات پزشک را دقیقاً دنبال کنید.
- مراقبت از زخم: در صورت وجود زخم یا جراحی، مراقبت از آن با رعایت تمیزی و تعویض بندهای ضماد مهم است. همچنین اطمینان حاصل شود که هرگونه علامت عفونت به پزشک گزارش شود.
- استفاده از داروها: استفاده از داروهای ضد التهاب، ضد درد، و ضد عفونی بر اساس دستورات پزشک بسیار مهم است.
- مراقبت از چشم دیگر: در صورتی که فقط یک چشم نخلیه شده است، مراقبت از چشم باقیمانده نیز بسیار مهم است. برای مثال، حفظ تمیزی و از هرگونه آسیب جلوگیری کنید.
- مشاوره و پشتیبانی روانی: انطباق با تغییراتی که نخلیه چشم ایجاد میکند ممکن است چالشبرانگیز باشد. بنابراین، مشاوره و پشتیبانی روانی از متخصصین میتواند بسیار مفید باشد.
- ارتباط با پزشک: هرگونه علائم ناخوشایند یا مشکلاتی که پس از عمل ممکن است رخ دهد، باید به پزشک گزارش شود. اطمینان حاصل کنید که پس از عمل دنبالههایی که پزشک مشخص کرده است را دنبال میکنید.
همچنین، باید به یاد داشته باشید که هر فرد ممکن است نیازهای خاص خود را پس از نخلیه چشم داشته باشد. بنابراین، مهم است که با پزشک خود در مورد نگرانیها، سوالات و نیازهای خود صحبت کنید.
آیا چشم مصنوعی قابلیت حرکت دارد؟
رنگ چشم مصنوعی
هزینه ساخت چشم مصنوعی
هزینه ساخت پروتز چشم در سال 1403 با توجه به نوع تخلیه ی چشم و مواد مورد استفاده در ساخت پروتز متفاوت است و ممکن است در محدوده قیمت 7 تا 15 میلیون تومان متغییر باشد.
برای اطلاع از قیمت پروتز چشم متناسب با شرایط شما می توانید با کارشناسان ما در مرکز تخصصی پروتز دکتر اجرائی تماس بگیرید.